اقسام توحيد
اقسام توحید : توحید ربوبيّت
توحید ربوبیت در اقسام توحید : معنای آن اين است كه ايمان داشته باشيم،
الله پروردگار آسمان‌ها و زمين است و هركس و هرچه در آنهاست،
توسط او آفريده شده و امر و فرمان در سراسر اين جهان مخصوص اوست و در اداره‌ي امور اين هستي شريك و ياوري ندارد
و كسي نيست كه وي را براي كارهاي كه مي‌كند، بازخواست كند.
پس او به تنهايي پرورش‌دهنده‌ي همه چيز، روزي رسان هر موجود زنده و تدبيركننده هر امر است.
تنها اوست كه مي‌تواند به پستي كشاند و يا به بزرگي و مقام برساند، ببخشايد و يا منع كند،
ضرر رساند و يا بهره دهد، عزيز كند و يا به ذلّت و خواري رساند.
بايد دانست كه اين بخش از توحيد را همه قبول دارند مگر ماده‌پرستان ملحد كه وجود الله را انكار مي‌كنند
و در گذشته به «دهريّون» و امروزه به «كمونيست‌ها» مشهورند.
عدّه‌اي ديگر از اين ماده‌پرستان به «دوگانه‌پرستان» مشهورند كه معتقد بوجود دو الله براي‌جهان هستند،
اللهي نور و اللهي تاريكي‌ها. غير از اين‌گروه، اكثر مشركين جهان مانند مشركين زمان جاهليّت عرب،
اين بخش توحيد را قبول داشته و آن را انكار نمي‌كردند. قرآن از آنان اين‌گونه نقل مي‌كند:
﴿وَ لَئِنْ سَألْتَهُم مَنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الأرْضَ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ لَيَقُولُنَّ اللهُ ﴾ (عنكبوت/61)
ترجمه:
هرگاه از آنان (كه كساني يا بت‌هايي را شريك الله مي‌دانند) بپرسيد چه كسي آسمان‌ها و زمين را آفريده است و خورشيد و ماه را (براي شما) مسخّر كرده است؟ قطعاً خواهند گفت : الله! (زيرا مي‌دانند كه معبودان دروغين مخلوقند و از اين كار ناتوان).
﴿وَ لَئِنْ سَألْتَهُم مَنْ نَزَّلَ مِنَ‌السَّمَاءِ مَاءً فَأحْيَا بِهِ الأرْضَ بَعْدَ مَوتِها لَيَقُولُنَّ اللهُ﴾ (عنكبوت/63)
ترجمه:
اگر از آنان (كه مشكوكند) بپرسيد چه كسي از آسمان آب بارانده است و زمين را به وسيله‌ي آن پس از مرگش زنده گردانده است؟ قطعاً خواهند گفت: الله!»
چنين پاسخ‌هايي از طرف مشركين نشان مي‌دهد كه آنان ربوبيّت الله تعالي را در هستي و تدبير امور ميپذيرفتند و به آن ايمان داشتند.
امّا آنان منكر بخش ديگر توحيد، يعني «توحيد الوهيّت» بودند که به همين خاطر، قرآن آنان را مشرك مي‌داند.
توحيد الوهيّت
معني توحيد الوهيّت اين است كه بندگي،خضوع و اطاعت كامل بي‌چون و چرا فقط براي الله متعال باشد
و فرد معتقد به اين‌توحيد به جز الله متعال هيچ شخص‌ديگري را عبادت نكرده و در زمين و آسمان شريكي براي وي نگيرد.
توحيد كامل زماني به انجام مي‌رسد كه توحيد الوهيّت همراه توحيد ربوبيّت پذيرفته شود.
زيرا توحيد ربوبيّت به‌تنهايي براي نجات كافي نيست و عرب‌هاي مشرك با وجودي كه آن را پذيرفته بودند،
اما به دايره‌ي اسلام وارد نشدند (و بر كُفر خود باقي ماندند) زيرا بدون دليل صحيح براي الله شريك قائل بوده و اللهيان ديگري را به همراه اللهي حقيقي مي‌پرستيدند.
به اين گمان كه اين اللهيان آنها را به اللهي حقيقي نزديك كرده و يا نزد او برايشان شفاعت میكند.
مسيحيان نيز منكر اين نبودندكه پروردگار آسمان‌ها و زمين، الله است. امّا عيسي مسيح را شريك وي دانسته و غير از الله، او را نيز الله مي‌دانستند.
به همين‌دليل در معيار قرآن اين مسيحيان همانند ساير كفّار در جهنّم جاودانه شده و بهشت بر آنان حرام شده است.
باگذشت زمان مردم از توحيد الوهيّت فاصله‌گرفته و اللهيان مختلفي را به غير از اللهي واقعي عبادت‌كردند.
قوم نوح ،«ودّ» و «سواع» و «يغوث» و «يعوق» و «نسر» را، قوم ابراهيم بت‌هاي چوبي و سنگي را،
مصريان قديم گوساله را، هندوها گاو را، اهالي‌سرزمين سبا خورشيد را،
ستاره‌پرستان ستاره‌ها را، آتش پرستان آتش را، عرب‌ها بت‌هاي سنگي را و مسيحيان عيسي و مادر عيسي و دانشمندان و راهبان‌خود را عبادت كردند.
اينان همه مشركند. زيرا عبادت را كه فقط شايسته‌ي اللهست براي ديگران انجام دادند. (حقیقت توحید)
توحید اسماء و صفات
اقسام توحید : توحید در اسماء و صفات عبارت است از ایمان داشتن به و حدانیت الله در همه اسماء و صفاتش.
به این معنی که هر اسم و هر صفتی که به الله ثابت شده،
هیچ کس آن صفت را به همان نحوی که از آن اللهست در خود نداشته و هر گز به آن موصوف نمی شود گرچه الفاظ آن اسماء و صفات بر بندگان اطلاق میشود.
مثلاً رؤف و رحیم نامهای اللهست و در وصف پیامبرصلی الله علیه و سلم آمده است که: ﴿بِالـمُؤمِنِینَ رَؤُفٌ رَّحِیمٌ﴾(التوبة/128)
ترجمه: بر مومنان رؤف و رحیم (دلسوز و مهربان) است.
همچنان صفات سمع، بصر، اراده، علم که بر بندگان نیز اطلاق شده لکن حقیقت این لفظ آنجا که صفت الله را بیان میکند با حقیقت آن در جایی که صفت بنده را بیان می کند یکسان نیستند،
صفات الله و صفات مخلوق با آنکه یک لفظ در آن بکار رفته باشد یکسان نیستند،
چنانچه مسمای اول که الله است مانند مسمای دوم که مخلوق
است نمی باشد، به همین شکل اسم الله مانند اسم مخلوق نیست و صفت الله مانند صفت مخلوق نیست.
نام کتاب: کلید عقیده
نویسنده: مطیع الله “واحدی”
توثیق: شورای علمای انجمن علمی و اجتماع فلاح
وبسایت Www. Falah.af
Comments